თურქეთი და ყაზახეთი თანამშრომლობის ახალ მიზნებს ისახავენ

თურქეთის პრეზიდენტმა რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა სამშაბათს ყაზახეთის პრეზიდენტ კასიმ-ჟომარტ ტოკაევის ოფიციალური დახვედრის ცერემონია გამართა, მას შემდეგ, რაც მას ანკარის აეროპორტში პირადად დახვდა, რაც გამონაკლისი იყო.

ტოკაევის ვიზიტის მიზანია ორ ქვეყანას შორის ორმხრივი ურთიერთობების გაღრმავება. წელს ყაზახეთსა და თურქეთს შორის დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარების 33-ე წლისთავი აღინიშნება, რაც ორ ქვეყანას შორის თანამშრომლობის ახალ თავს ხსნის. ტოკაევი ოფიციალურ ვიზიტზე ერდოღანის მოწვევით იმყოფება, იტყობინება The Caspian Post Daily Sabah-ის მოწოდებით.

ერდოღანი და ტოკაევი სამშაბათს მოგვიანებით თურქეთ-ყაზახეთის მაღალი დონის სტრატეგიული თანამშრომლობის საბჭოს მეხუთე შეხვედრას თანათავმჯდომარეობდნენ.

შეხვედრის დღის წესრიგში შედის გაძლიერებული სტრატეგიული პარტნიორობის ამჟამინდელი სტატუსის განხილვა და თანამშრომლობის გაღრმავების ახალი ნაბიჯების განსაზღვრა. განხილვები ასევე ფოკუსირებული იქნება ორივე ქვეყნის საზღვრებზე გადაჭიმული შუა დერეფნის განვითარებაზე და ენერგეტიკის, თავდაცვის ინდუსტრიის, ვაჭრობის, სოფლის მეურნეობის, მედიისა და კულტურის სექტორებში თანამშრომლობის გაფართოებაზე.

დელეგაციებს შორის მოლაპარაკებები, სავარაუდოდ, თურქეთ-ყაზახეთის ურთიერთობების სამართლებრივი ჩარჩოს გამყარების მიზნით მრავალი დოკუმენტის ხელმოწერით დასრულდება.

თურქეთსა და ყაზახეთს შორის ურთიერთობებს განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება ორ ხალხს შორის არსებული საერთო კულტურული ფესვებისა და ისტორიული კავშირების გამო.

თურქეთი იყო პირველი ქვეყანა, რომელმაც აღიარა და მხარი დაუჭირა ყაზახეთის დამოუკიდებლობას საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ, 1991 წლის 16 დეკემბერს. დიპლომატიური ურთიერთობები ოფიციალურად დამყარდა 1992 წლის 2 მარტს, იმავე წელს, როდესაც ყაზახეთმა გახსნა თავისი საელჩო ანკარაში.

ამჟამად თურქეთს აქვს საელჩო ყაზახეთის დედაქალაქ ნურ-სულთანში (ყოფილი ასტანა), ასევე გენერალური საკონსულოები ალმატიში, აქტაუსა და თურქესტანში, ასევე საპატიო საკონსულო შიმკენტში. ყაზახეთს აქვს საელჩო ანკარაში, გენერალური საკონსულოები სტამბოლში, ანტალიასა და იზმირში. საპატიო საკონსულოები დენიზლიში, ალანიაში, ბურსაში, ბიტლისში, ჰათაიში, კონიასა და მერსინში.

თურქეთ-ყაზახეთის ურთიერთობები 2009 წლის შეთანხმებით „სტრატეგიულ პარტნიორობამდე“ ავიდა, ხოლო 2022 წელს „გაძლიერებულ სტრატეგიულ პარტნიორობამდე“ გადავიდა.

დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ, ყაზახეთის პრეზიდენტებმა თურქეთში 20-ზე მეტი ოფიციალური ვიზიტი განახორციელეს. 2019 წელს არჩევიდან მოყოლებული, ტოკაევმა ერდოღანთან 14 ორმხრივი შეხვედრა გამართა.

ორივე ქვეყანა თურქული სახელმწიფოების ორგანიზაციის (OTS) დამფუძნებელი წევრები არიან და აქტიურად თანამშრომლობენ ისეთი ინსტიტუტების მეშვეობით, როგორიცაა თურქული საპარლამენტო ასამბლეა, თურქული აკადემია, თურქული კულტურის საერთაშორისო ორგანიზაცია (TÜRKSOY) და თურქული კულტურისა და მემკვიდრეობის ფონდი, რათა ხელი შეუწყონ ინტეგრაციას მთელ თურქულ სამყაროში.

ისინი ასევე თანამშრომლობენ ორმხრივად და მრავალმხრივად გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის, ისლამური თანამშრომლობის ორგანიზაციის (OIC), აზიაში ურთიერთქმედებისა და ნდობის აღდგენის ზომების კონფერენციისა და ეკონომიკური თანამშრომლობის ორგანიზაციის ფარგლებში.

მიუხედავად მიმდინარე გლობალური გეოპოლიტიკური და გეოეკონომიკური კრიზისებისა, ორ ქვეყანას შორის ვაჭრობა კვლავ იზრდება.

2024 წელს ორმხრივმა ვაჭრობამ 5 მილიარდ დოლარს (202.86 მილიარდი ლირა) მიაღწია. ყაზახეთის ვაჭრობისა და ინტეგრაციის სამინისტროს მონაცემებით, იანვრიდან მაისამდე ვაჭრობამ 1.9 მილიარდ დოლარს გადააჭარბა.

თურქეთი ყაზახეთის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ინვესტორია, რომელმაც 2005-დან 2024 წლამდე მის ეკონომიკაში 5.2 მილიარდი დოლარი შეიტანა. ამჟამად ყაზახეთში 3,538 თურქული კაპიტალის მქონე კომპანია მოქმედებს.

დღემდე თურქეთსა და ყაზახეთს შორის სამოცდათვრამეტი ერთობლივი პროექტი განხორციელდა.

თურქეთ-ყაზახეთის ურთიერთობებში ასევე გამორჩეულია განათლებისა და ტურიზმის თანამშრომლობა.

ამჟამად 12,000-ზე მეტი ყაზახი სტუდენტი სწავლობს უმაღლეს განათლებას თურქეთში და დამატებით 300 ყაზახმა სტუდენტმა მიიღო თურქეთის სტიპენდია 2024-2025 სასწავლო წელს.

თურქეთი ასევე ყაზახი ტურისტებისთვის მთავარი დანიშნულების ადგილია, გასულ წელს 863,000 ტურისტი ეწვია ქვეყანას. ამავდროულად, იმავე პერიოდში თურქეთიდან ყაზახეთში 130,000 ტურისტი ჩავიდა.

ტურიზმისა და საინვესტიციო კავშირების გასაძლიერებლად, ყაზახეთმა თურქეთის მოქალაქეებისთვის უვიზოდ ყოფნის ვადა 30-დან 90 დღემდე გაახანგრძლივა.

წყარო: caspianpost.com