ტრასეკას სიახლეები 2025 ~ აგვისტო

აგვისტოს თვეში, ასტანაში გამართული ჩინეთ-ცენტრალური აზიის სამოქალაქო ავიაციის თანამშრომლობის მეორე კონფერენცია ხაზს უსვამს მზარდ კავშირებს. ჩინეთი გვთავაზობს ძირითად ნაბიჯებს: ავიაკომპანიების პარტნიორობის გაძლიერებას, საბაჟო პროცედურების გამარტივებას, აეროპორტების მოდერნიზაციას, საწვავის ხარჯების შემცირებას და უსაფრთხოების გაუმჯობესებას. რეგიონული ერთიანობა ევრაზიული სატრანსპორტო ცენტრის მშენებლობის გასაღებია.

***

ყაზახეთმა რუსეთს და თურქმენეთს გაუსწრო ერთ სულ მოსახლეზე მშპ-ს მონაცემით. 2025 წელს ყაზახეთის მშპ ერთ სულ მოსახლეზე შეადგენს 14,770 აშშ დოლარს, რაც საერთაშორისო სავალუტო ფონდის მონაცემებით, ჩინეთის იგივე მაჩვენებელს (13,690 აშშ დოლარი) აღემატება. ეკონომიკური რეფორმები, რესურსების ექსპორტი და სტრატეგიული მდებარეობა ქვეყნის ეკონომიკური ზრდის ხელშემწყობია.

***

18-20 აგვისტოს, ტაშკენტმა უმასპინძლა უზბეკეთის, აზერბაიჯანისა და ევროპის თანამშრომლობისადმი მიძღვნილ 33-ე მაღალი დონის შეხვედრას. ლიდერებმა განიხილეს შუა დერეფანი, ხელოვნური ინტელექტის განვითარება, კლიმატური გამოწვევები, ვაჭრობა და რეგიონული თანამშრომლობა ტრანსრეგიონული კავშირების გასაძლიერებლად.

***

ირანის პრეზიდენტმა მასუდ პეზეშკიანმა განაცხადა, რომ სომხეთში მისი ვიზიტის მთავარი თემა ჩრდილოეთ-სამხრეთის საერთაშორისო სატრანსპორტო დერეფანი იქნება. მან ხაზი გაუსვა დერეფნის პოტენციალს, გააძლიეროს ვაჭრობა აზიასა და ევროპას შორის ტვირთების მიწოდების დროის მნიშვნელოვნად შემცირებით, ამასთანავე, შეშფოთება გამოთქვა აშშ-ის კომპანიების რეგიონში აქტივობებთან დაკავშირებით.

***

ყაზახეთმა მოამზადა სამთავრობათაშორისო შეთანხმება შუა დერეფნის ზრდის დასაჩქარებლად, რომელიც ჩინეთს ცენტრალური აზიის, კასპიის ზღვისა და სამხრეთ კავკასიის გავლით ევროპასთან აკავშირებს. ციფრული ინოვაციების წყალობით, ტვირთის განბაჟება 8 საათიდან მხოლოდ 30 წუთამდე შემცირდა, ხოლო ტრანზიტის დრო 53 დღიდან 17 დღემდე. ტვირთის მოცულობის 2024 წელს 62%-ით ზრდის გათვალისწინებით, დერეფნის გამტარუნარიანობა, სავარაუდოდ, 2027 წლისთვის 10 მილიონ ტონას მიაღწევს.

***

უზბეკეთი მსოფლიო ბანკთან თანამშრომლობს სატრანსპორტო სექტორის მოდერნიზებისთვის. მოლაპარაკებები მოიცავდა ინფრასტრუქტურის განახლებას, ციფრულ ტრანსფორმაციას, ქალაქებს შორის კავშირს, მიკრომობილურობას და სამუშაო ძალის მომზადებას. ეს არის მნიშვნელოვანი ნაბიჯი მდგრადი და ეფექტური ტრანსპორტირებისთვის.

***

ტაშკენტის ფორუმზე უზბეკეთმა, აზერბაიჯანმა და საქართველომ გააძლიერეს რეგიონული თანამშრომლობა ახალი სავაჭრო შეთანხმებებით, ენერგეტიკული პროექტებით, მათ შორის „მწვანე ენერგიის დერეფნით“ და სატრანსპორტო ინიციატივებით. ეს ნაბიჯები აძლიერებს მათ როლს, როგორც ცენტრალური აზიის, სამხრეთ კავკასიისა და ევროპის დამაკავშირებელი სტრატეგიული ცენტრისა.

***

აზერბაიჯანული „სოკარი“ და თურქეთის „ჯენგიზ ჰოლდინგი“ ბულგარეთის ბურგასის ნავთობგადამამუშავებელი ქარხნის - ბალკანეთში რუსეთის ოდესღაც უდიდესი სამრეწველო აქტივის - შეძენის ფავორიტებად ითვლებიან. დაახლოებით 2 მილიარდი დოლარის ღირებულების გარიგება სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპის ენერგეტიკულ ლანდშაფტში ისტორიულ ცვლილებას განასახიერებს. ათწლეულების განმავლობაში ბურგასი მოსკოვის გავლენის საყრდენს წარმოადგენდა. ახლა, როდესაც რუსეთის გავლენა სუსტდება, აზერბაიჯანი და თურქეთი ცვლიან ევროპის ენერგეტიკულ რუკას და აძლიერებენ კასპიისა და შავი ზღვის დერეფანს, როგორც ევროკავშირის სტრატეგიულ სასიცოცხლო ხაზს.

***

SOCAR-ის ცნობით, TANAP-ის მეშვეობით 83.36 მილიარდი მ³ აზერბაიჯანული გაზი იქნა მოწოდებული - 34.18 მლრდ მ³ თურქეთს და 49.18 მლრდ მ³ ევროპას. 2018 წელს ამოქმედებული მილსადენი სამხრეთის გაზის დერეფნის საკვანძო რგოლს წარმოადგენს, რაც რეგიონულ და ევროპულ ენერგეტიკულ უსაფრთხოებას ზრდის.

***

ევროკავშირის წარმომადგენელი ანიტა ჰიპერი აცხადებს, რომ ბლოკი მზადაა მხარი დაუჭიროს სამხრეთ კავკასიის ახალ სატრანსპორტო ინიციატივებს, მათ შორის TRIPP-ის მარშრუტს. ევროკავშირის მიზანია რეგიონული ინტეგრაციის გაძლიერება, სომხეთ-აზერბაიჯანის თანამშრომლობის მხარდაჭერა და ექსპერტული ხელმძღვანელობის უზრუნველყოფა მარშრუტების განხორციელებისთვის.

*** 

საბაჟო პროცედურების გამარტივებისა და ვაჭრობის ეფექტურობის გაზრდის მიზნით, შუა დერეფნის გასწვრივ ერთიანი სატრანზიტო ტვირთების დოკუმენტი დაინერგება. გეგმები მოიცავს ციფრულ პლატფორმებს, სატრანსპორტო ეკიპაჟებისთვის გაუმჯობესებულ სავიზო წესებს და 2025 წლის საგზაო რუკის ფარგლებში საერთაშორისო პროცედურების გამარტივებას.

***

ყაზახეთიდან აზერბაიჯანში ტურიზმი 2025 წლის იანვარ-ივლისში 20.6%-ით გაიზარდა, რაც ყაზახეთს ვიზიტორების მე-7 უმსხვილეს წყაროდ აქცევს. ექსპერტები ზრდას კულტურულ კავშირებს, პირდაპირ რეისებს და მზარდ ბიზნეს კავშირებს უკავშირებენ. ბაქო, შეკი და განჯა კვლავაც საუკეთესო დანიშნულების ადგილებად რჩება.

***

პრეზიდენტებმა კასიმ-ჟომარტ ტოკაევმა და სადირ ჯაფაროვმა ბიშკეკში ყაზახეთ-ყირგიზეთის მე-7 სახელმწიფოთაშორისი საბჭოს სხდომას უხელმძღვანელეს, რომელზეც ხაზი გაუსვეს 2 მილიარდი დოლარის ღირებულების ვაჭრობას, სტრატეგიულ თანამშრომლობას და უფრო ღრმა კულტურულ, ეკონომიკურ და ენერგეტიკულ კავშირებს.

***

უზბეკეთი (შავკატ მირზიოევი) და თურქმენეთი (გურბანგული ბერდიმუჰამედოვი) შეთანხმდნენ, რომ 2025 წელს „შავატ-დაშოგუზის“ საზღვრისპირა სავაჭრო ზონა შეიქმნება. სავაჭრო ბრუნვამ უკვე 700 მილიონ დოლარს მიაღწია და პროექტი მიზნად ისახავს ეკონომიკური კავშირების, სამუშაო ადგილების შექმნისა და რეგიონული თანამშრომლობის გაძლიერებას.

***

ყირგიზეთი და უზბეკეთი ბიშკეკში ერთობლივად ააშენებენ თანამედროვე A კლასის ლოგისტიკურ ცენტრს. 1,7 ჰექტარზე გაშლილი პროექტი მოიცავს საწყობებს, ოფისებსა და ავტომატიზაციის სისტემებს, შექმნის 31 სამუშაო ადგილს და გააძლიერებს რეგიონულ სავაჭრო კავშირებს.

***

გერმანიამ და ყირგიზეთმა ხელი მოაწერეს თანამშრომლობის ხელშეკრულებას ტრანზიტისა და ლოგისტიკის განვითარების მიზნით. გერმანული ფირმა Rhenus SE & Co. KG მხარს დაუჭერს ყირგიზეთის რკინიგზას, ფოკუსირებით მწვანე ენერგიაზე, ინფრასტრუქტურაზე, სამუშაო ადგილებსა და კლიმატურ გამოწვევებზე.

***

ჩინური „შანდონგ ჰუადას ჯგუფი“ უზბეკეთის ანდიჯანის რეგიონში ლოგისტიკური პარკის ასაშენებლად 500 მილიონ აშშ დოლარს ჩადებს. პროექტი მოიცავს რკინიგზისა და გზების კვანძებს, რაც ჩინეთ-ყირგიზეთ-უზბეკეთის რკინიგზასთან და მთავარ მაგისტრალებთან კავშირის გაძლიერებას უზრუნველყოფს.

***

იორდანიის მეფე აბდულა II უზბეკეთში პირველი ისტორიული ვიზიტით თანამშრომლობის ახალ ერას იწყებს. ვაჭრობიდან და ინვესტიციებიდან დაწყებული დრონებით, ფარმაცევტული წარმოებითა და ტერორიზმთან კონტრბრძოლით დამთავრებული, ორივე ქვეყანამ 15 შეთანხმებას მოაწერა ხელი, რომლებიც გრძელვადიან სტრატეგიულ პარტნიორობას აყალიბებს.

25 სექტემბრიდან უზბეკეთისა და იორდანიის მოქალაქეებს ვიზის გარეშე მოგზაურობა 30 დღემდე შეუძლიათ. იორდანია 35-ე ქვეყანა ხდება, რომელიც უზბეკებისთვის ვიზების გარეშე გაიხსნა, რაც ორმხრივ ურთიერთობებში ახალ ნაბიჯს წარმოადგენს მირზიოევისა და მეფე აბდულა II-ის მოლაპარაკებების შემდეგ.

***

უზბეკეთმა უმასპინძლა ცენტრალური აზიის სპეციალური წარმომადგენლების პირველად შეხვედრას ავღანეთის საკითხებში. ლიდერები განიხილავენ რეგიონულ უსაფრთხოებას, ვაჭრობას, ტრანსპორტსა და კულტურულ კავშირებს, ხაზს უსვამენ სტაბილურობისა და მდგრადი განვითარების კოორდინირებულ სტრატეგიებს.

***

აზიის განვითარების ბანკმა დაამტკიცა უზბეკეთისთვის შუა დერეფნის საკვანძო მონაკვეთის მოდერნიზაციისთვის 233 მილიონი აშშ დოლარის გამოყოფა. პროექტი ხელს უწყობს სატრანზიტო კავშირების, კლიმატის ცვლილებისადმი მდგრადობისა და უსაფრთხო მობილობის გაძლიერებას, რაც აძლიერებს უზბეკეთის, როგორც რეგიონული სატრანსპორტო ცენტრის როლს.

The Caspian Post