ტრანსკასპიური სიახლეები - ივნისი 2025

თურქეთი, აზერბაიჯანი, საქართველო და ბულგარეთი რეგიონული ენერგეტიკული ვაჭრობისა და უსაფრთხოების გასაძლიერებლად ახალ ელექტროგადამცემ ხაზს განავითარებენ. ერდოღანმა ბაქოს ენერგეტიკის კვირეულის ფარგლებში მას ისტორიული ნაბიჯი უწოდა და ხაზი გაუსვა მწვანე ენერგიის სფეროში გაფართოებულ თანამშრომლობას და აზერბაიჯანთან მომავალ გაზის პროექტებს.

მიუნხენის „ტრანსპორტი ლოგისტიკის 2025“ გამოფენაზე აზერბაიჯანის რკინიგზამ და ჩინეთის რკინიგზის კონტეინერების ტრანსპორტმა განიხილეს შუა კორიდორის გავლით ბლოკ-მატარებლების რაოდენობის გაზრდა. მოლაპარაკებები ასევე შეეხო ციფრული თვალთვალის პლატფორმებს და ერთობლივ ინიციატივებს ევრაზიის ტვირთბრუნვის გაფართოების მიზნით.

ბულგარეთის ბურგასისა და ვარნას პორტები შესაძლოა შუა კორიდორს ტრანსკასპიური მარშრუტით შეუერთდნენ, რაც აღმოსავლეთ-დასავლეთის კავშირს გააძლიერებს. ყაზახეთი და ბულგარეთი სავაჭრო, ენერგეტიკული და სატრანსპორტო თანამშრომლობის გაღრმავებას გეგმავენ, მათ შორის ერთობლივ ბიზნეს საბჭოს.

პრეზიდენტებმა მირზიიოევმა და რადევმა ხელი მოაწერეს ერთობლივ დეკლარაციას უზბეკეთ-ბულგარეთის ურთიერთობების გაფართოების შესახებ. ახალი პარტნიორობა აკავშირებს ტაშკენტსა და სოფიას, გეგმები მოიცავს თანამშრომლობას სოფლის მეურნეობის, ფარმაცევტული ინდუსტრიის, ტურიზმისა და პირდაპირი რეისების სფეროში.

პრეზიდენტმა ილჰამ ალიევმა ოფიციალურად დაამტკიცა აზერბაიჯანსა და ჩინეთს შორის უვიზო რეჟიმის შესახებ შეთანხმება ჩვეულებრივი პასპორტის მფლობელებისთვის. ეს ნაბიჯი მიზნად ისახავს ორ სტრატეგიულ პარტნიორს შორის ტურიზმის, ვაჭრობისა და დიპლომატიური კავშირების გაძლიერებას. მოქალაქეებს ახლა შეუძლიათ ვიზის გარეშე იმოგზაურონ, რაც ამარტივებს საზღვრისპირა მობილობას.

ტაჯიკეთი და კატარი აფართოებენ თანამშრომლობას მწვანე და განახლებადი ენერგიის სფეროში. ტაშკენტში გამართულ მე-4 საერთაშორისო საინვესტიციო ფორუმზე ორივე ქვეყნის მინისტრებმა განიხილეს თანამშრომლობა მდგრადი ენერგიის, ინვესტიციების, სოფლის მეურნეობისა და ტურიზმის სფეროში. ეს მნიშვნელოვანი ნაბიჯია უფრო სუფთა განვითარებისა და უფრო ძლიერი ეკონომიკური კავშირებისკენ.

ტაშკენტის საინვესტიციო ფორუმზე უზბეკეთის მიერ დადებული 30.5 მილიარდი დოლარის ღირებულების გარიგებები გლობალური ნდობის ზრდას ასახავს. 8000-ზე მეტი მონაწილისა და თამამი პროექტების წყალობით, ქვეყანა რეპოზიციონირებას ახდენს - რესურსების ბაზიდან რეფორმებზე ორიენტირებულ საინვესტიციო ცენტრად გადაქცევა.

ყაზახეთმა ტრანსკასპიური მარშრუტის გასაძლიერებლად ჩინეთს კურიკის პორტში ერთობლივი სატვირთო ტერმინალის აშენება შესთავაზა. ჩინეთიდან ევროპაში სახმელეთო ტვირთების 85% უკვე ყაზახეთის გავლით ხორციელდება. რეგიონის, როგორც ლოჯისტიკური ცენტრის როლი სწრაფად ფართოვდება.

თურქმენეთის ელჩი აზერბაიჯანში აცხადებს, რომ კასპიის ზღვის ქვეშ ოპტიკურ-ბოჭკოვანი კაბელის გაყვანაზე ექსპერტთა დონის სამუშაოები მიმდინარეობს. პროექტი, რომელსაც AzerTelecom და Turkmentelecom ხელმძღვანელობენ, მიზნად ისახავს რეგიონული ციფრული კავშირის გაძლიერებას აზიასა და ახლო აღმოსავლეთში.

უზბეკეთი ყაზახეთისა და ყირგიზეთის გავლით ჩინეთთან მაღალი ძაბვის ელექტროგადამცემი ხაზის მშენებლობას გეგმავს. მიზანი: ცენტრალური აზიის მასშტაბით ერთიანი ენერგეტიკული სისტემის შექმნა, რაც სეზონური ენერგიის გაცვლის საშუალებას მისცემს და მწვანე ენერგიის ინტეგრაციას შეუწყობს ხელს. მოლაპარაკებები სიანის სამიტის შემდეგ წინ მიიწევს.

ჩინეთის პირველი სატვირთო მატარებელი ჟეჟიანგიდან ბაქომდე თურქმენეთის გავლით ახალი შუა დერეფნის მარშრუტს აღნიშნავს. 100 კონტეინერი კასპიის ზღვის გავლით აზერბაიჯანში ჩავა, რაც აქტაუ-ბაქოს ხაზზე ზეწოლას შეამსუბუქებს და ჩინეთ-ევროპის ლოჯისტიკას გააძლიერებს.

ყაზახეთი ალმატიში ცენტრალური აზიის პირველ NVIDIA H200 სუპერკომპიუტერს ამონტაჟებს. 6.7 მილიონი CUDA ბირთვით და 1600 PFLOPS-ით, ის ხელს შეუწყობს ხელოვნური ინტელექტის გაძლიერებას, კატასტროფების სიმულირებას, ჯანდაცვის გაუმჯობესებას და ყაზახურენოვან მოდელებს - უცხოური სერვერებისგან დამოუკიდებლად.

პრეზიდენტმა ილჰამ ალიევმა დაამტკიცა ჩინეთთან თანამშრომლობის გეგმა „ერთი სარტყელი, ერთი გზა“ ინიციატივის ფარგლებში. აზერბაიჯანის ეკონომიკისა და საგარეო საქმეთა სამინისტროები ახლა ახორციელებენ შეთანხმებას და აცნობებენ პეკინს მისი ძალაში შესვლის შესახებ.

ყაზახეთი და აზერბაიჯანი აღრმავებენ თანამშრომლობას ვაჭრობის, ტრანსპორტის, ენერგეტიკისა და მშენებლობის სფეროებში. ყაზახეთი გახდა აზერბაიჯანის მთავარი ხორბლის მიმწოდებელი, რომელიც 2025 წელს იმპორტის 88%-ს ფარავს. დღის წესრიგში ასევე არის მსხვილი რეგიონული პროექტები.

ჩინეთი და ცენტრალური აზია აფართოებენ რეგიონულ კავშირებს ასტანაში გამართულ მნიშვნელოვან ფორუმებზე, ფოკუსირებული აბრეშუმის გზის თანამშრომლობაზე, მედია პარტნიორობაზე, მწვანე ენერგიასა და კულტურულ გაცვლაზე. 240-ზე მეტმა ექსპერტმა და თანამდებობის პირმა განიხილეს ერთობლივი განვითარების სტრატეგიები საერთო მომავლის ასაშენებლად.

„დიპლომატიური სამყარო შვედეთი“ ხაზს უსვამს აზერბაიჯანის ცენტრალურ როლს შუა დერეფნის - თანამედროვე აბრეშუმის გზის - ჩამოყალიბებაში, რომელიც ევროპასა და აზიას კასპიის ზღვის გავლით აკავშირებს. სწრაფი ტრანზიტი, მწვანე ენერგია და ციფრული ჰაბები აზერბაიჯანს ევრაზიული ვაჭრობის ცენტრში აქცევს.

უზბეკეთმა და მონღოლეთმა ხელი მოაწერეს ყოვლისმომცველ პარტნიორობას, რომელიც მოიცავს სამთო მოპოვებას, სოფლის მეურნეობას, განათლებას, გარემოს დაცვას და დედაქალაქებს შორის პირდაპირ რეისებს. ძირითადი პროექტები მოიცავს მინერალური რესურსების მოძიებას და სავაჭრო გზების გაფართოებას რეგიონული კავშირების გასაძლიერებლად.

უზბეკეთის სენატმა დაამტკიცა სამართლებრივი რეფორმები იმპორტზე ორმაგი დაბეგვრის აღმოსაფხვრელად, სავაჭრო კანონმდებლობის მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის სტანდარტებთან შესაბამისობაში მოსაყვანად. ეს ნაბიჯი ამარტივებს საბაჟო წესებს, ხელს უწყობს სამართლიან ვაჭრობას და მხარს უჭერს ქვეყნის მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში გაწევრიანების პროცესს.

ყაზახეთმა ყირგიზეთთან მნიშვნელოვანი ალიანსის ხელშეკრულების რატიფიცირება მოახდინა, რომელიც თავდაცვის, ვაჭრობის, ენერგეტიკისა და ტრანზიტის სფეროებში თანამშრომლობას გააძლიერებს. 2026 წლისთვის სასაზღვრო ლოჯისტიკური ცენტრი გაიხსნება, რომლის მიზანია ორმხრივი ვაჭრობის 3 მილიარდ დოლარამდე გაზრდა 2030 წლისთვის გაფართოებული სტრატეგიული პარტნიორობის ფარგლებში.

უზბეკეთმა და შვედეთმა ხელი მოაწერეს ისტორიულ დეკლარაციას შრომითი მიგრაციის შესახებ, რომლითაც იწყება პროექტები უზბეკი სპეციალისტების მოსამზადებლად შვედეთის მშენებლობის, ლოჯისტიკისა და ჯანდაცვის სექტორებისთვის. შეთანხმების მიზანია ლეგალური, გამჭვირვალე მიგრაციის არხების შექმნა და არალეგალური მიგრაციის პრევენცია.

აზერბაიჯანი აღრმავებს მწვანე ენერგიის თანამშრომლობას ჩინეთის ცენტრალური და აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებთან, ფოკუსირებით ოფშორული ქარის, მზის, ჰიდროენერგეტიკისა და ელექტროქსელის განვითარებაზე. EPPEI-სთან ახალი სასწავლო ხელშეკრულება დაეხმარება აზერბაიჯანს 2030 წლის განახლებადი ენერგიის მიზნების მიღწევაში.

შუა დერეფნის გავლით ტვირთების გადაზიდვები 2024 წელს 62%-ით გაიზარდა და 4.5 მილიონ ტონას მიაღწია. ჩინეთ-ევროპის ტრანზიტი 28-ჯერ გაიზარდა, რამაც გაზარდა მარშრუტის, როგორც ევრაზიის სავაჭრო კავშირის როლი. ყაზახეთმა ზრდის მხარდასაჭერად ახალი ტერმინალები დაამატა.

პრემიერ-მინისტრ კობახიძემ განაცხადა, რომ საქართველომ ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზის 98.5% თავის ტერიტორიაზე დაასრულა. პროექტი ტვირთების გადაზიდვის გამტარუნარიანობას 27-დან 48 მილიონ ტონამდე გაზრდის, რაც შუა კორიდორს გააძლიერებს და აზიას ევროპასთან უფრო ეფექტურად დააკავშირებს.

The Caspian Post